Deprem Sonrası Psikolojik Bilgilendirme / Yetişkin
Depremi doğrudan yaşamak veya yaşanmış süreçlere tanık olmak bireylerde farklı psikolojik sonuçlar doğurur.
- Baş ağrısı, titreme, uykusuzluk, iştah sorunları gibi fizyolojik problemler
- Hissizleşme veya donakalma
- Yoğun bir şekilde ağlama
- Yoğun şaşkınlık, olayları anlamlandıramama
- Aşırı korku, kaygı
- Suçluluk
- Öfke
- İçine kapanma veya tekrar tekrar olayı anlatma
- Her tekrar kötü bir şey olacak beklentisi
Bu tepkiler anormal bir duruma karşı verilen normal tepkilerdir.
Deprem Sonrası Kaygı İle Başa Çıkmak İçin Uygulamalar
- Duygularınızda ani inişler çıkışlar olabilir, bunları kabullenin. Kendinize kayıplarınız için üzülme ve yas tutmaya izin verin. Daha iyi hissetmek için biraz zamana ihtiyacınız var.
- Günlük rutinlerinizi mümkün olduğunca oluşturmaya ve devam ettirmeye çalışın.
- Güvende hissettiğiniz yerlerde vakit geçirin.
- Depremle ilgili görsel, video, haber gibi uyaranlara yoğun şekilde maruz kalmamaya çalışın, kendinizi kısıtlayın.
- Barınacak yer bulma, yiyecek-içecek sağlama, uyku gibi temel ihtiyaçlarınızı karşıladıktan sonra diğer bireylerle iletişim sağlamaya çalışın. Yakınlarınızla bir arada olmak, yaşadıklarınızı anlatabilmek, duygularınızı paylaşmak, benzer duyguları deneyimlemek size oldukça yardımcı olacaktır.
- Herkesin farklı ihtiyaçları, baş etme yöntemleri vardır. Dua etme, meditasyon yapma, başkalarıyla sohbet etme, yakınlarıyla bir arada olma gibi… Hepsi kabul edilir, hepsi normaldir.
Kendinizi depresif, kaygılı, suçlu, çıldıracakmış gibi hissederseniz iyi gelebilecek şu yöntemleri deneyebilirsiniz:
- Ayaklarınızı sıkıcı yere basın, bastığınız zemini hissedin. Oturduğunuz bir yer varsa oturduğunuz yeri hissedin. Dikkatinizi bunlara çevirin.
- Nefesinize odaklanıp, 4’e kadar sayarak burnunuzdan yavaşça nefes alın, 4 saniye tutun, 4 saniyede yavaşça ağzınızdan nefesinizi verin. Nefes alış verişinizde nefesin nasıl vücudunuza girdiğine ve çıktığına dikkatinizi yöneltin.
- Etrafınızda görebildiğiniz stres yaratmayan 5 şey sayın, 4 tane dokunabileceğiniz şey sayın, 3 tane duyabileceğiniz ses sayın, 2 tane alabileceğiniz koku sayın ve 1 tane de alabileceğiniz tat sayın.
- Belli harfle başlayan isimler sayın.
- Kas gevşetme egzersizleri yapın. Vücudunuzdaki kasları tek tek sıkıp yavaşça esnetin.
- Gözlerinizi kapatın ve kendinizi güvenli bir yerde hayal edin. Burada ne görüyorsunuz, ne duyuyorsunuz, neye dokunuyorsunuz, ne kokusu burnunuza geliyor, ne tadı ağzınızda hissediyorsunuz bu sorulara cevap verin güvenli yerinizde.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma sonrası stres bozukluğu; alışılmadık ve beklenmedik bir şekilde meydana gelen, o olayın günlük hayatta veya hayallerdetekrar tekrar yaşanması, olayı anımsatacak etkenlerden uzaklaşmaya çalışılan aşırı bir kaygı, uyarılmışlık ve irkilmeyi kapsayan bir bozukluktur.Bu olaylar, kişinin kendisinin ya da sevdiği birinin ölümü veya yaralanmasıyla sonuçlandığında korku, dehşet ve çaresizlik duyguları ortaya çıkabilir.
Psikolojik travmaya neler sebep olan olaylar:
Deprem, sel ve yangın gibi doğal afetler; işkence, savaş ve tecavüz gibi insan kaynaklı travmalar; kazalar, ciddi ve ölümcül hastalıklar veya beklenmedik ölümler gibi travmatik olaylar kişilerde psikolojik travmaya neden olabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdaki belirtilerin çoğunu en az 1 aydır yaşıyorsanız travma sonrası stres bozukluğuna sahip olabilirsiniz.
- Yinelenen, kontrol edilemeyen bir şekilde travmatik olayın hatırlanması
- Tekrarlayan rahatsız edici rüyalar ya da kabuslar ve bunun sonucunda ortaya çıkan uyku sorunları
- Flahbackler: Travmatik bir olayı, ne zaman ve ne kadar sürdüğünü bilmeden sesler, kokular veya anlık görüntüler şeklinde yeniden yaşamak. Bu bazen travmatik anı bir film gibi görmek, bazen de olayı kuş bakışı yukarıdan görmek olarak tanımlanabilir
- Travmatik anıyı veya anı hatırlatan psikolojik veya fizyolojik (titreme, terleme, ağlama, bayılma vb.) stres belirtilerinin ortaya çıkması
- Stresli anılardan, düşüncelerden veya duygulardan kaçınma
- Travmatik anıyı hatırlatan olay ve durumlardan kaçınma
- Travmatik anın ayrıntılarını hatırlayamama
- Kendine, dünyaya ve geleceğe ilişkin ısrarcı ve abartılı olumsuz inançlar, düşünceler ve beklentiler
- Çarpık algılama, örneğin travmanın nedeni veya sonucu olarak kendini suçlama
- Olumsuz duygular yaşamak (umutsuzluk, öfke, korku, utanç gibi)
- Günlük aktivitelere ve hobilere olan ilginin azalması ve bunlardan hoşlanmama
- Aile üyelerinden veya arkadaşlardan uzaklaşma ve yabancılaşma