Manipülasyon, “Manipüle etmek” bir kişiyi ya da durumu kendi çıkarları doğrultusunda etkilemek, yönlendirmek ya da kontrol etmek demektir. Manipüle ederken bunu karşı tarafa belli etmeden yapmaya çalışır. Bu kişiler bir veya birden fazla insanı etkisi altına almaya çalışabilirler. Karşısındaki insanı ikna etmeye, etki altında bırakmaya veya kontrol etmeye çalışırken çeşitli teknikler kullanabilirler.
Manipülasyon Nedir?
Manipülasyon, bir kişiyi kendi çıkarları doğrultusunda kontrol etmek amacıyla kullanılan psikolojik bir taktiktir. Manipülatörün temel amacı, planlarını gerçekleştirmek için başkalarını kandırmak veya davranışlarını değiştirmeye çalışmaktır. Kişinin düşüncelerini, duygularını veya davranışlarını manipüle etmek için çeşitli stratejiler geliştirir. Manipülasyon karşı tarafa belli edilmeden, çeşitli tuzak veya psikolojik taktiklerle kişiyi etki altına alarak yapılır. Temelde amaç karşısındaki insanı kontrol altında tutmaktır.
Manipülasyon özellikle ikili ilişkilerde etkisini gösterir. Duygusal ilişkilerde manipülasyon, kişinin hassas noktaları kullanılarak yapılır. Manipülatör kişi durumu ajite ederek, duygu sömürüsü yaparak veya zayıf olduğu anları tespit ederek yapar. Bunları yaparken devamlı kontrol altında tutmaya çalışır ve kişi duygusal anlamda istismar edildiğini bile fark etmeyebilir. Manipülasyon yapan kişi, bir problem olduğunda kendini haklı çıkartmak için mağdur rolü yapabilir. Manipüle edilmeye çalışılan kişi karşı çıktığında veya kendisini ifade etmeye alıştığında onu değersizleştirme eğiliminde olur.
Manipülasyon arkadaşlık ilişkilerinde, romantik ilişkilerde veya iş hayatında kendisini gösterebilir.
Manipülasyona Karşı Koyma Teknikleri
Manipülasyona karşı koymak için ilk adım durumu fark etmektir. İkili ilişkilerde bize karşı sergilenen davranışların bizi etki altına almak üzere yapıldığını fark etmek ve sınırlar koymak kişinin kendisini korumasını sağlayacaktır.
Manipüle eden kişiyi anlamaya çalışmak, hangi durumlarda sınırların aşılmaya çalışılacağını fark etmemizi sağlar ve farkına varmamızı sağlar.
Manipüle eden kişi kontrolü kendi elinde tutmak istediği için devamlı karşı tarafın sınırlarını aşmak ister. Bu durum fark edildiği anda sınır konulmalı ve gerekirse tamamen iletişim kesilmelidir.
Manipülasyonla başa çıkmak ve sağlıklı sınır koyma becerileri geliştirmek için bir uzman desteği alınabilir.
Manipülasyona karşı koyma teknikleri
Manipülasyon Türleri
Manipülasyon süreci karmaşık bir süreçtir. Sıklıkla görülen manipülasyon türleri:
- Duygusal Manipülasyon: Bu manipülasyon türünde kişinin duygusal anlamda zayıf ve hassas olduğu alanlar üzerinde hakimiyet kurulmaya çalışılır.
- Zihinsel Manipülasyon: Kişinin algıları ve düşünceleri üzerinde hakimiyet kurulur. Bu manipülasyonla kişinin inançları yönlendirilir.
- Fiziksel Manipülasyon: Bu manipülasyon türü fiziksel istismarı kapsamaktadır. Fiziksel güç, tehdit, şantaj ve zorlama gibi davranışlarla kişi kontrol altına alınmaya çalışılır.
- Sözel Manipülasyon: Çeşitli yalanlarla, kendini haklı çıkartmaya çalışmakla ve karşı tarafı suçlama yoluyla kişiyi kontrol altına almaya çalışmaktır.
Manipüle Etmek İçin Kullanılan Teknikler
- Yalan söyleme: Kurbanı yanıltmak için yalan söylemektir.
- Kışkırtma: Kurbanı bilinçli bir şekilde aşırı öfkelendirmek veya kaygılandırmak.
- Suçlama: Manipülatörün kendini mağdur göstermek için karşı tarafı suçlamasıdır.
- Küçümseme: Kurbanı değersiz hissettirme amacıyla küçümsemektir.
- İkna etme: Çeşitli tekniklerle karşısındaki insanı ikna etmeye çalışmak ve kontrol altına almaya çalışmaktır.
- Duygu Sömürüsü: Manipülatör kişi kendisini kurban olarak gösterir ve duygu sömürüsüyle karşısındakini kötü hissettirir.
- Pozitif Sağlamlaştırma: Aşırı yüceltme ve hediye verme gibi davranışlarla kişiyi kontrol altına almaya çalışmaktır.
- Negatif Sağlamlaştırma: Bağırma, şantaj ve öfke gibi davranışlarla kişiyi kontrol altına almaya çalışmaktır.
Manipülasyon ve Gaslighting İlişkisi
Gaslighting, manipülasyonun bir türüdür ve kurbanın gerçeklik algısını değiştirme veya sorgulama üzerine odaklanır. Gaslighting, kurbanın kendini sorgulamasına ve bildiği şeylerden şüphe etmesine sebep olmaktadır. Bir tartışma esnasında kendisini haklı çıkartmak için kurbanın anlattığı olayları inkâr ederek kendisinden şüphe ettirir.
Gaslighting kurbanın algılarını değiştirmeye yönelik bir manipülasyondur. Buna maruz kalan kişinin kendisine güveni zedelenebilir ve kendisinden bile şüphe edebilir. Gaslightinh yazısına tıklayarak daya fazla bilgi sahibi olabilirsiniz+
Manipülatif kişilik bozukluğu Manipulasyon ile ilişkili mi?
Manipülatif kişilik bozukluğu, manipülasyonla ilişkili bir bozukluktur. Bu bozuklukta kişi sistematik olarak başkalarını kandırır, empati eksikliği hisseder ve duygusal anlamda istismar eder.
Manipülatif insan- kişi ne demek?
Manipülatif kişi kendi çıkarları doğrultusunda başkalarının duygularını ve düşüncelerini istismar eder. Başkalarının devamlı kontrol altında tutmak isteyen bireyleri ifade eder.