Her birey zaman zaman kendini değersiz hissetmek gibi anlar yaşaya bilir. Ancak kendinizi çoğu zaman önemsiz, işe yaramaz, amaçsız, çaresiz hissediyorsanız öz-değeriniz zedelenmiş olabilir. Kendini değersiz hissetme duygusunun sürekli olarak hissedilmesi ve bu duygunun bireylerin hayatını yönlendirmesiyle psikolojik ve duygusal zararlar ortaya çıkabilmektedir.
Kendilerini değersiz hisseden bireyler, hayatta amaçları yokmuş gibi hissedebilirler. Bu amaçsızlık da kendilerini değersiz konuma yerleştiren kişilerin hayat kalitelerinin düşmesine, yaşamdan zevk almalarına engel olur. Değersizlik hissi olan kişiler kendilerine olumlu ve güzel şeyleri pek yakıştıramaz. Çoğu zaman biri tarafından sevilmeyi, başarılı olmayı, haklı olmayı hak etmediklerini düşünebilirler.
Kendini Değersiz Hissetmek Neden Olur?
Değersizlik duygusu, her bireyde farklı sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Kişinin kendini değersiz hissetmesinin sebeplerinden biri, kişilerin yaşadığı psikolojik sorunlardır. Depresyon, kaygı bozukluğu, panik atak, kişilik bozuklukları, şizofreni gibi sorunlara sahip olan bireyler kendilerini değersiz görmeye daha meyilli olabilirler.
Değersizlik hissinin diğer nedenlerinden bir diğeri, fiziksel rahatsızlıklardır. Konuşamamak, yürüyememek, tek başına yemek yiyememek gibi fiziksel bir sorunu ya da ciddi bir hastalığı bulunan bireyler, kendilerini diğer kişilerden daha yetersiz ve değersiz görebilmektedirler.
Bireyin aile içerisinde veya çevresinde kıyaslanmaya maruz kalması da kişilerde kendini değersiz hissetmeye sebep olabilmektedir. Başkaları ile kıyaslanan kişiler kendilerini diğer kişilerden daha değersiz hissetmeye başlayabilir. Özellikle ebeveynleri tarafından diğer çocuklarla kıyaslanan çocukların ileride öz güven ve öz saygı eksikliği yaşayabilme potansiyelleri yüksektir.
Çocukluk çağı travmaları, hayatta önemli büyük bir olay olması (boşanma, taşınma, iş değişikliği, birinin kaybı vb…), stresle mücadele edememek, sürekli eleştirilere maruz kalmak, her olumsuzluğu kendi hatası olarak görmek de bireylerin kendilerini değersiz hissetmelerine neden olmaktadır.
Çocukluk çağı travmaları yazısına tıklayarak ilgili blog yazısını okuyabilirsiniz.
Kendini Değersiz Hisseden Bireylerin Sergilediği Davranışlar
Kendini değersiz hisseden bireylerde fiziksel ve psikolojik bazı belirtiler gözlemlenir. Bunlar şu şekildedir:
- Vücutta şiddetli ve donuk ağrılar,
- Kendi hakkında olumsuz düşünceler,
- Çok sık ağlamak, umutsuzluk
- Sosyal anksiyete
- Yaşam amacının kaybolması, yaşama olan ilginin azalması
- Sosyal ilişkilerden uzak durmak
- Duygusal ifadede azalma
- Kendini sürekli uyuşuk ve uykulu hissetmek
- Kişisel günlük bakımını göz ardı etmek
- İntihar düşünceleri
Değersizlik Hissi ve Özgüven Eksikliği Arasındaki İlişki
Değersizlik hissi ve özgüven eksikliği, birbirini etkileyen ve birçok psikolojik süreçle bağlantılı olan iki önemli kavramdır. Bu iki kavram arasındaki ilişki, bir bireyin genel yaşam kalitesini, ilişkilerini ve duygusal refahını önemli ölçüde etkileyebilir. Değersizlik hissi ve özgüven eksikliği genellikle çeşitli kaynaklardan kaynaklanabilir. Olumsuz deneyimler, eleştiriler, aile veya toplumsal baskılar, bu duyguların ortaya çıkmasında etkili olabilir. Değersizlik hissi, bireyin kendini toplumsal normlara uymayan veya başarısız olarak algılamasıyla ilişkilidir.
Bu algı, özgüven eksikliğine yol açabilir. Değersizlik hissi ve özgüven eksikliği genellikle bireyin içsel inançlarıyla ilişkilidir. Birey, kendine yönelik olumsuz düşünceler ve değerlendirmelerle mücadele ederken, bu düşünceler özgüvenin zayıflamasına ve değersizlik hissinin artmasına neden olabilir. Değersizlik hissi ve özgüven eksikliği, bireyin ilişkisel dinamikleri üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Bu duygular, sağlıklı ilişki kurma becerilerini zorlaştırabilir ve bireyin başkalarıyla bağlantı kurma yeteneğini olumsuz etkileyebilir. Aynı zamanda, olumsuz ilişkisel deneyimler de bu duyguları pekiştirebilir.
Özgüven eksikliği, bireyin kendi potansiyelini gerçekleştirme ve başarıya ulaşma konusunda engellerle karşılaşmasına neden olabilir. Değersizlik hissi, kişinin kendi yeteneklerini küçümsemesine ve olumlu sonuçlar elde etme konusundaki güvenini kaybetmesine yol açabilir.
Özgüven eksikliği yazısına tıklayarak ilgili blog yazısını okuyabilirsiniz.
Değerli Hissetmek İçin Neler Yapılabilir?
- Olduğun “sen” ile olmak istediğin “sen” i iyi tanıyıp ayırt etmelisin. Olduğun senden nefret edip uzaklaşmak yerine onu kabul edip o şekilde iletişim kurmaya ve sevmeye başlayabilirsin. Eğer sadece olmak istediğin “sen” e doğru hareket etmeye çalışırsan geçmiş hep peşinden gelir ve sen de kaçmaya devam edersin. Her kaçış ve takip ise stres yaratarak kısır döngü devam eder.
- Kendinizin iyi yönlerinizi belirleyin. Fiziksel özellikleriniz, karakter özellikleriniz hepsini katarak bir liste yapın kendinize.
- Geçmişinizde eğlendiğiniz, keyif aldığınız, mutlu olduğunuz zamanları düşünün. Mutlu anlarınızı hatırlamak kendinizi değerli hissetme duygunuzu arttıracaktır. Hem böylece gelecekte de benzer şekilde mutlu anlar veya etkinlikler planlamak için size motivasyon olabilir.
- Kendinizi eleştirmekten, başkalarıyla kıyaslamaktan vazgeçin.
- Kendinize başarılı ve statü sahibi olmayı önemsemeden, hiçbir karşılığı olmadan sadece yapmaktan keyif alacağınız yeni uğraşlar bulun.
- İlişkilerinizde aşırı fedakarlığı bırakarak eşit ilişkiler kurmaya çalışın. Daha fazla verdiğiniz ilişkiler dengeyi bozar.
- Sağlıklı beslenin, yeterince uyuyun, düzenli spor veya egzersiz yapın, ruhunuzu doyuracak hobiler bulun.
Tüm bunlara rağmen hala kendinizi değersiz hissetmeye devam ediyorsanız psikoterapi desteği alarak uzman bir psikologla görüşebilirsiniz.
Evlilikte Kendini Değersiz Hissetmek
Evlilikte kendini değersiz hissetmenin altında yatan bir faktör, duygusal ihtiyaçların karşılanmaması olabilir. İlişkide ihtiyaçlar açıkça ifade edilmediğinde veya karşı taraf tarafından anlaşılmadığında, birey kendini değersiz hissedebilir. Bu noktada, iletişim becerilerini geliştirmek ve duygusal ihtiyaçları açıkça ifade etmek önemli bir adım olabilir. Evlilikte kendini değersiz hissetme duygusu genellikle bireyin özsaygısı ve kendine değer algısıyla ilişkilidir. Bu noktada, bireyin kendi değerini tanıması, güçlü yönlerini fark etmesi ve olumlu bir özsaygı geliştirmesi önemlidir.
Terapist olarak, bu konuda bireylere rehberlik etmek ve özsaygılarını güçlendirmek önemli bir rol oynayabilirsiniz. Evlilikte kendini değersiz hissetme duygusu, ilişki dinamikleriyle de ilişkilidir. Eşler arasındaki rol paylaşımı, iletişim tarzları ve duygusal destek gibi faktörler, bu duygunun ortaya çıkmasında etkili olabilir. Bu noktada, çiftler arasındaki dinamikleri anlamak ve gerekirse bu dinamikleri değiştirmek önemlidir.
İlişkiler değersiz hissetmek
Bir İlişkide Kendini Değersiz Hissetmek
Her ilişki kendi zorluklarıyla başa çıkma süreci içerir. Ancak, bir ilişkide kendini değersiz hissetmek, bireyin duygusal zorluklarla başa çıkma kapasitesini zorlayan bir durumdur. Kendini değersiz hissetmek, bir ilişkideki derin duygusal yaraları ifade edebilir. Bu durumla başa çıkabilmek ve ilişkiyi iyileştirebilmek için bireyin ve çiftin, profesyonel destek kaynaklarından yararlanması önemlidir.
Profesyonel destek, bu duygusal zorlukları anlamak, ifade etmek ve çözmek için etkili bir araç olabilir. Sağlıklı sınırların belirlenmesi ve etkili iletişim becerilerinin geliştirilmesi bu durumda kritik bir rol oynar. Partnerler arasındaki güvenin artması ve anlayışın derinleşmesi, ilişkinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine yardımcı olabilir. İlişkide kendini değersiz hissetmek, çiftler arasında derinlemesine bir bağ kurma ve anlama sürecini gerektirir. Bu zorlukların üstesinden gelmek, daha sağlıklı ve güçlü bir ilişki inşa etme yolunda atılmış önemli bir adımdır.
Kendimi değersiz hissediyorum ne yapmalıyım?
Değersizlik hissiyle başa çıkmak, profesyonel destek, özsaygı geliştirme çalışmaları ve destek grupları gibi kaynaklardan faydalanmayı içerir. Birey, olumsuz içsel inançlarıyla yüzleşmeli, bu inançları değiştirmek için çaba göstermeli ve kendisini olumlu bir şekilde değerlendirebilmelidir.
Değersizlik hissi nereden gelir?
Çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler, aile içindeki ilişkiler, değersizlik hissinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Bireyin kendi hakkında oluşturduğu olumsuz düşünceler ve inançlar, değersizlik hissinin pekişmesine katkıda bulunabilir.
Değerli Hissetmek Nedir?
Değerli hissetmek, kişinin özüne ve kendisine saygı duyması, kendini olduğu gibi kabul etmesiyle gelmektedir. Kişinin kendisine karşı duyduğu sevgi, saygı, güven ve beğeni duygularını içerir. Kendisine karşı olumlu tutum ve değerlendirme içinde olan kişi, kendisinin sevilmeye ve beğenilmeye de layık olduğunu düşünür. Tüm bunların temelinde ise kişinin kendisini değerli hissetme duygusu oluşmaktadır.