İlişki Bağımlılığı Nedir?

İlişki bağımlılığı, kişinin duygusal ilişkilerde veya diğer kişilerle olan ilişkilerinde sürekli olarak düşük benlik saygısı, ihtiyaçlarını bastırma, kontrol edici davranışlar sergileme ve sağlıklı sınırlar kuramama gibi davranışlar gösterdiği bir durumdur. Bağımlı ilişkilerde, ilişki, kişinin kendi kimliği haline gelmektedir.

İlişki bağımlılığı, genellikle kişinin kendi değerini ve kimliğini dışsal ilişkilere dayandırmasıyla ilişkilendirilir. İlişki bağımlılığı genellikle düşük özsaygı, çocuklukta yaşanan travmalar veya kötü ilişkiler gibi çeşitli psikolojik ve duygusal faktörlerle ilişkilendirilir. Bu noktada, ilişki bağımlılığı, ilişkiye olan bağlılıktan çok daha zarar verici ve sürdürülemez bir noktadadır.

İlişki bağımlılığı, ilişkilerde sürekli olarak sorunlar yaşanmasına ve kişinin mutsuzluğuna yol açabilir.

İlişki Bağımlılığının Belirtileri

İlişki bağımlılığının belirtileri kişiden kişiye ve ilişkiden ilişkiye değişkenlik gösterse de aşağı da ilişki bağımlılığında gözlemleyebileceğiniz bazı belirtiler listelenmiştir.

1. Sevgi, ilgi ve onay kazanmak için yoğun biçimde çaba göstermek.
2. Düşük özsaygı, yetersizlik ve değersizlik hisleri ile birlikte devamlı olarak başkalarının onayına ihtiyaç duyma hali.
3. İlişkilerde her denileni yapmak, “hayır” diyememek ve kendi ihtiyaçlarını göz ardı etmek.
4. Bağımlı olunan ilişkideki kişiyi kontrol etme, nerede ve ne yaptığını kontrol etme davranışı.
5. Sürekli birlikte olmak isteme, özel zamanlara ve sınırlara saygı duymama.
6. Kendilik kimliğini ilişki üzerinden inşa etmek ve ilişki biterse daha önemsiz ya da değersiz biri olacağına inanmak.
7. Tek başına karar almakta güçlük çekme.
8. Terk edilmek, onay almamak ve sevgi görmemek konularında aşırı endişe.
9. Bağımlı olunan ilişki dışındaki sosyal destek sistemlerinden mağrum kalmak.
10. Tekrar eden ilişkisel sorunlar ve çatışmalar.

İlişki Bağımlılığının Nedenleri

İlişki bağımlılığına neden olan faktörlere baktığımızda çocukluk çağı deneyimleri hayli önemli bir noktada konumlanmaktadır. Çocukluk döneminde yaşanan travmatik deneyimler, istismar, fiziksel ya da duygusal ihmaller belirleyici faktör olabilmektedir. Duygusal ihmale maruz kalan çocuk, yetişkinlik döneminde de sevgi ilişkisini yanlış kurmakta, sevgiyi aşırı fedakarlıkla ilişkilendirebilmektedir.

Buradan doğan kendine güvendeki ve özsaygıdaki problemler kişinin bağımlı ilişkiler kurmasına sebep olabilmektedir. Kişi kendi kimliğini inşa etmek için sürekli olarak bir başkasının onayını ve sevgisini arayabilmektedir. Ayrıca, geçmiş ilişki deneyimleri, kültürel, genetik ve biyolojik faktörler de bağımlı ilişkiler kurmak konusunda belirleyici faktörler arasında sayılmaktadır.

İlişki Bağımlılığından Kurtulma Yolları

İlişki bağımlılığından kurtulmak için faydalı olabilecek bazı noktalar aşağıda listelenmiştir. Ancak, her bireyin zorlanacağı noktalar farklılık gösterebilmektedir.

• İlişkinizi değerlenmek ve farkındalık sağlamak.
• Bağlanma stillerini öğrenmek
• Kendi ihtiyaçlarını tanımak
• Sağlıklı sınırlar üzerine çalışmak
• Özsaygı üzerine çalışmak
• Profesyonel destek almak

Bu maddeler, bağımlı ilişkiden kurtulma sürecinde size rehberlik edebilir, ancak her birey farklıdır ve kendine en uygun olanı bulmak için deneme yanılma yoluyla ilerlemek önemlidir. Unutmayın ki bu süreçte sabır, kararlılık ve kendinize olan güven önemlidir.

İlişki bağımlılığına sahip olduğumu nasıl anlayabilirim?

Düşük özsaygı, sağlıksız sınırlar, sürekli olarak devam eden onay arayışı, kendi ihtiyaçlarını görmezden gelme, tek başına karar almada güçlük çekmek, terk edilme ve onay görmeme endişeleri gibi belirtilerden bir veya birkaçının varlığı, ilişki bağımlılığına işaret edebilir.

İlişkide bağımlılık oluşturan davranışlar nelerdir?

İlişkide bağımlılık oluşturan davranışlar, partnerin sevgi ve onayına aşırı bağımlılık, kontrol edici eğilimler, kendi ihtiyaçlarını bastırma, düşük özsaygı ve kendine değer verme eksikliği, sürekli olarak tekrar eden ilişki sorunları yaşama gibi şekillerde kendini gösterir. Bu davranışlar, kişinin kendini bir ilişkiye ya da partnerine aşırı derecede bağımlı hissetmesine ve sağlıklı sınırlar kurma yeteneğini kaybetmesine yol açabilir. Bu nedenle, ilişkide bağımlılık oluşturan davranışları fark etmek ve değiştirmek önemlidir.