Çocuklarda kardeş rekabeti gelişimsel dönemin parçalarından biridir. Ancak sürekli hale geldiğinde ve yönetilemediğinde çocuğun sosyal becerilerini ve duygusal gelişimini olumsuz anlamda etkileyebilir.
Aileye yeni bir çocuk geldiğinde bu durumun aile içerisinde birçok etkisi olacaktır. Kardeşler arasında yaşanılan rekabet kendisini kıskançlık ve kardeşlerin birbirleriyle yarışması şeklinde gösterebilir. Bu yazıda kardeş rekabetinin altında yatan sebepleri, başa çıkma yöntemlerini ve ne zaman destek alınması gerektiğini inceleyeceğiz.
Kardeş kıskançlığı yazısına tıklayarak ilgili içeriği okuyabilirsiniz.
Kardeş Rekabetinin Sebepleri
Kardeşler arasındaki rekabetin birçok sebebi olabilir. Ebeveyn tutumları kardeş rekabetini etkileyen en önemli faktörlerdendir. Küçük kardeş doğduğunda kendisini dışlanmış hisseden çocuk dikkat çekmek için rekabet edebilir. Yeni doğan çocuğa çok ilgi gösterildiğinde ve diğeri ihmal edilmiş hissettiğinde öfke problemleri ve devamlı yarış halinde olma görülebilir.
Küçük kardeşe daha fazla ilgi gösterildiğinde diğer kardeş bunu kıskanabilir ve beraberinde güven duygusu zedelenebilir. Olumsuz duygular yönetilemediğinde kardeşler arasında düşmanca duygular, kavgalar ve rekabet görülebilir.
Kardeşler arasındaki mizaç farklılıkları, güçlü ve zayıf yönler arasındaki farklılıklar rekabeti tetikleyebilir. Her çocuğun potansiyeli ve başarılı oldukları alanlar farklı olabilir ancak bu farklılıklar ebeveynler tarafından kabullenilmediğinde kavgalar görülebilir.
Çocuklar arasında ayrım yapmak, diğer çocuğa daha fazla ilgi göstermek ve istikrarsız olumsuz ebeveyn tutumları kardeş rekabetine sebep olabilir.
Kardeş Rekabetinin Belirtileri
Kardeş rekabetinde sıklıkla kavgalar, birbirleriyle yarışma ve kıskançlıklar görülebilir. Eşyalarını ve oyuncaklarını paylaşmamak, kardeşe vurmak, başkalarına şiddet uygulamak ve eşyaları fırlatmak gibi olumsuz davranışlar gözlemlenebilir.
Çocuklar diğer kardeşin daha çok sevildiğini düşündüğünde kendilerini yetersiz ve değersiz hissedebilirler. Sürekli kavga ve rekabet çocuklarda öfke, hayal kırıklığı, kıskançlık ve güvensizlik duygularına sebep olabilir.
Kardeş rekabetinin fazla olduğu ailelerde sosyal becerilerde, okul hayatında ve arkadaşlık ilişkilerinde bozulmalar görülebilir.
Kardeş rekabeti belirtileri
Kardeş Rekabetinin Etkileri
Kardeşlerin sürekli birbirleriyle kıyaslanması, kardeşler arasında ayrım yapılması ve aile içerisinde çatışmaların olması rekabeti tetikleyebilir. Kendini yetersiz hisseden çocuk özgüvenli hissetmez, duygusal ve sosyal gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Bununla beraber süreç iyi yönetildiğinde çocuklar arasında rekabet olması olumlu etkiler yaratabilir. Bu rekabet çocukların güçlü olduğu alanlara yöneltildiğinde problem çözme becerilerini arttırır, motivasyonunu arttırır ve daha hırslı olarak kendilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Kardeşler arasında kıyaslama ve rekabet arttığında okul başarısını olumsuz etkileyebilir. Dikkat eksikliği, kurallara karşı gelme ve sosyal ortamlarda arkadaşlık ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
Kardeş Rekabeti ile Başa Çıkma Yöntemleri
Kardeş rekabeti ile yola çıkmanın en önemli yollarından biri ebeveyn tutumlarını düzenlemektedir. Çocukların duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarına eşit derecede önem vermek, Çocukların ihtiyacına yönelik her bir çocukla bireysel zaman geçirmek ve etkili iletişim kurmak süreci olumlu etkileyecektir.
Çocuklarda duygu regülasyonu ve empati çalışmak önemli faktörlerdendir. Kardeşler arasında oyun kurulurken takım olmayı gerektiren oyunlar kurularak ilişkileri güçlendirilebilir.
Aile içi dinamikleri anlamak ve hatalı tutumları değiştirmek için oyun terapisi ve ebeveyn danışmanlığı sürecinden yararlanılabilir.
Kardeş rekabetinin profesyonel desteğe ihtiyaç duyduğu durumlar nelerdir?
Okul problemleri, sürekli kaygı, öfke kontrol problemleri, özgüven eksikliği, yalan söyleme, davranış bozuklukları ve şiddetli çatışmalar görüldüğünde bir uzman desteği alınmalıdır.
Kardeş rekabeti ne zaman normal kabul edilir?
Kardeş rekabeti gelişimsel olarak normal bir süreçtir. Spor, akademik performans gibi alanlarda kendini geliştirmek için girdiği yapıcı rekabet olumlu kabul edilir. Geçici anlaşmazlıklar problem çözme becerilerini geliştirebilir ve sosyal ilişkilerini güçlendirebilir.