Günümüzün ebeveynleri üzerinde çocukları için her şeyi yapma ve onların her şeyi olma baskısı birçok aile için gerçek bir sorundur. Birçok ebeveyn kendilerini bu duruma o kadar çok kaptırır ve strese sokarlar ki sonuçta çocukları için doğru bir şeyler yaptıklarını sanırlarken aslında onlara zarar verdiklerini farkına varmazlar. Neyse ki, eğer mükemmeliyetçi ebeveynlik yapıyorsanız, kendinize ve çocuğunuza dair beklentilerinizi değiştirmek için atabileceğiniz bazı adımlar vardır.
Mükemmeliyetçi Bir Ebeveyn Olabileceğinizi Gösteren İşaretler
Bazı mükemmeliyetçi ebeveynler hayatlarının her alanında mükemmeliyetçidirler. Yaptıkları her şeyde çok başarılılardır ve hedeflerine ulaşmak için büyük fedakarlıklar yaparlar. Çoğu standarda göre bu kişiler başarılı insanlardır. Ancak kendilerini hiçbir zaman yeterince iyi hissetmezler.
Diğerleri yalnızca ebeveynlik alanında mükemmeliyetçidir. Bu bireyler “çocuklarını ömür boyu mahvetmekten” korkabilirler veya çocuklarının çok iyi bir okula girmesine yardım etmezlerse ebeveyn olarak başarısız olacaklarından korkabilirler.
Bazıları kendilerinden mükemmellik beklerken bazıları da çocuklarından mükemmellik beklerler. Standartlarının mükemmelliğe yol açacağını düşünseler de mükemmelliğe olan ihtiyaçları sonuçta ters teper ve hayal kırıklığına uğrarlar.
Mükemmel bir ebeveyn olmayı beklediğinizi gösteren işaretler:
- Kendinizi sık sık eleştirmek.
- Çocuğunuz başarısız olduğunda kendinizi suçlamak.
- Kendinizi diğer ebeveynlerle karşılaştırmak ve yetersiz kaldığınızı hissetmek.
- Çocuklarınız için zaten çok şey yapmış olmanıza rağmen, çocuklarınız için daha fazlasını yapamadığınız için kendinizi hırpalamak.
- Beklentileriniz çok yüksek olduğundan çoğu zaman soğukkanlılığınızı kaybetmek.
Mükemmeliyetçi Anne Baba Özellikleri
Mükemmeliyetçi anne-baba özellikleri, yüksek beklentiler, eleştirici tutum, kontrolcü davranışlar, rekabetçilik, kendi değerlerini dayatma ve aşırı koruyuculuk gibi unsurları içerir. Bu özellikler çocuklar üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir ve sağlıklı gelişimlerini engelleyebilir.
- Çocuğunuzun sizin yönteminizle yapmadığı bir şeyi yapmasını izlemekte zorluk çekmeniz, sabır gösterememeniz ve çocuğunuzun istek ve beklentilerini göz ardı etmeniz.
- Kusursuz bir performans göstermesi için çocuğunuza baskı uygulamak.
- Çocuğunuzu yaptığı olumlu şeylerden sonra bile övmek yerine daha fazla eleştirmek.
- Çocuğunuzu kendi hayallerini gerçekleştirmeye değil de sizin hayallerinizi gerçekleştirmeye zorlamak.
- Kendinizin ne kadar değerli olacağını çocuğunuzun başarısına bağlı kılmak.
- Çocuğunuzun lise, üniversite sınavları veya futbol maçı gibi etkinliklerine yaşamı değiştirecek olaylarmış gibi davranmak.
Mükemmeliyetçi anne baba özellikleri
Mükemmeliyetçi Ebeveynliğin Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Yüksek standartlara sahip bir ebeveyn ile mükemmeliyetçi olmak arasında fark vardır. Yüksek standartlara sahip olmak genellikle bir ebeveyn için iyi bir özelliktir çünkü bu, çocuktan beklentiler belirler ve onun hayatta başarılı olmasına yardımcı olur.
Ancak mükemmeliyetçi ebeveynlik, çocuğun en yüksek standartlara ulaşamaması durumunda başarısız olacağına inanmasını sağlar. Çocuklara mükemmel olmaları konusunda çok fazla baskı uygulamak yanlış mesajın gönderilmesine neden olur. Bir çocuk iyi notlar almak için okul ödevlerinde kopya çekebilir çünkü ebeveynlerinin başarıya dürüstlükten daha çok değer verdiğinizi düşünebilir.
- Mükemmel olmaları gerektiğini düşünen çocukların depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları gibi zihinsel sağlık sorunlarına yakalanma riski daha yüksektir.
- Mükemmeliyetçilik çocukların daha iyisini yapmasına yardımcı olmaz. Aslında çoğu zaman daha kötü performans göstermelerine neden olur.
- Mükemmeliyetçilik, erteleme gibi kendini engelleyen davranışlarla bağlantılıdır. İronik bir şekilde, mükemmeliyetçilik bir çocuğun başarısız olma olasılığını artırma eğilimindedir.
- Çıtayı çok yükseğe koyduğunuzda çocuğunuzun pes etmesi muhtemeldir. Eğer yüksek bir not alamayacağını biliyorsa ödevini yapmayı bırakabilir. Veya hiçbir zaman yıldız bir sporcu olamayacağını biliyorsa spor yapmayı bırakabilir.
Mükemmeliyetçi ebeveyn
Çocuğunuz Mükemmeliyetçi Olduğunda Ne Yapmalısınız?
Hiç kimsenin asla mükemmel olmadığını bilmek değerlidir. Çocuğunuz eksikleri olan arkadaşlar edinecek, onlarla eğitim görecek ve zaman geçirecek, bir meslek sahibi olduğunda her şeyi çok da iyi yapamayan hataları olan meslektaşlarıyla çalışacak, eksikleri olan bir oda arkadaşıyla yaşayacak veya kusurlu bir kişiyle birlikte olacak. Yani mükemmel bir ebeveyn olsanız bile ona hiçbir iyilik yapmış olmayacaksınız.
Mükemmeliyetçilikten vazgeçmek kolay olmasa da kendinizi ve çocuğunuzu biraz gevşetmeniz psikolojik sağlığınız açısından önemli olabilir. Ayrıca bunu yapmanız çocuğunuzla olan ilişkinizi geliştirebilir ve çocuğunuzun gelecekte başarılı olmasını sağlayabilir.
İster kendinizin mükemmel olmasını bekliyor olun ister çocuğunuzdan mükemmellik bekliyor olun, bu stratejiler size yardımcı olabilir.
Kelimelerinizi özenle seçin ve tartarak konuşun. İster bilim fuarında bir kurdele kazanmış olsun, isterse takımı sahada bir maç kaybetmiş olsun, çocuğunuza performansının tam bir başarı olduğunu veya kaybetmenin korkunç olduğunu söylemekten kaçının. Bunun yerine, çocuğunuzdan neyi iyi yaptığını ve bir dahaki sefere neyi daha iyi yapabileceğini düşündüğünü belirlemesini isteyin.
Çocuğunuzu biraz rahat bırakın. Kendinizi yatağını doğru yapmadığı için çocuğunuza bağırırken bulursanız veya bazı kelimeleri yanlış yazdığı için ona kızıyorsanız, derin bir nefes alın. Çocukların hata yapması gerektiğini ve her hatanın bir öğrenme fırsatı olduğunu unutmayın.
Mesaj sosyal medyadan ve arkadaşlarınızla yaptığınız çocuk karşılaştırmalarından uzak durun. Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmak olumsuzluğun reçetesidir. Unutmayın, filmin tamamını değil, yalnızca başka bir kişinin hayatının önemli anlarını görüyorsunuz. Çocuğunuzu başka çocuklarla da kıyaslamayın. Bütün çocukların farklı özellikleri olduğunu hatırlayın HATTA KARDEŞ OLASALAR BİLE.
Ebeveynlik konusunda doğru yaptığınız şeylere odaklanın. Tamam, günlük olarak eğitici, zenginleştirici aktiviteler bulma konusunda en iyi olmayabilirsiniz, ancak belki de hafta sonları futbol oynamak veya kurabiye pişirmek konusunda harika olabilirsiniz. Gücünüzün farkına varın ve süperstar olmadığınız durumlarda biraz kendinize şefkat gösterin.
Başarısızlık hakkında sağlıklı mesajlar gönderin. Çocuğunuzun bazen hata yapmasına ve başarısız olmasına izin verin. Başarısızlığın bir öğrenme fırsatı olduğu hakkında konuşun ve bir sınavda başarısız olmanın ya da okulda oyun oynayamamanın zor olduğunu ancak bunun dünyanın sonu olmadığını kabul edin.
Sonuca değil, çocuğunuzun çabasına dikkat edin. Çocuğunuzu sınavdan A aldığı için övmek yerine, çok çalıştığı için övün. Ya da ona maçta iki gol atarak harika bir iş çıkardığını söylemek yerine, onun çok çabaladığını fark ettiğinizi söyleyin. O zaman, ne pahasına olursa olsun başardığından emin olmak yerine elinden gelenin en iyisini yapmaya odaklanma olasılığı daha yüksek olacaktır.
Çocuğunuz bunaldığında geri çekilin. Çocuğunuz zor durumda kaldığında onu neşelendirmek faydalıdır ancak zihinsel durumu kontrolden çıktıktan sonra denemeye devam etmesi konusunda ısrar etmek iyi bir fikir değildir. Bir spor aktivitesi ya da piyano gibi eskiden sevdiği aktivitelerden hoşlanmamaya başlarsa, bu onu çok fazla zorladığınızın bir işareti olabilir. Çocuğunuzu başarılı olması için zorlayın ancak yapabileceğinden fazlasını yapması için onu zorlamayın.